SONA HANDIKO EZKONTZA
1172an ezkondu ziren Pedro Ruiz jauna eta Urraka andrea Muntsaratzeko dorretxean. Sona handiko ekitaldia izan zen Muntsaratzeko jauna eta Urraka andrea, Nafarroako Antso VI. Jakitunaren alaba, ezkontzen zirelako.
Festa hainbat gau eta egunez luzatu zen, eta gonbidatuek nahi adina jan eta edateko aukera izan zuten. Alabaina, norbaitek jai giro hori baliatu zuen ezkoigaiaren dotea lapurtzeko, eta korrika handik ihes egin zuen. Bidea zaintzen zuten guardiek harrapatutako altxorrarekin ez atzemateko, lapurrak Trañako dorretxearen inguruan lurperatu zuen dotea, gaur egungo Matiena auzoan.
Duela gutxi, ordea, ikastetxearen lurretan, antzinako kutxa bat agertu da, eta, zenbaiten ustez, ezkontza horretan lapurtutako altxorra bertan ezkutatzen da.